Kurkrecyclage ontstond meer dan 15 jaar geleden in Wallonië. De vzw ‘Le Petit Liège’ was de pionier. In het West-Vlaamse Dadizele ontstond iets later een gelijkaardige activiteit in de schoot van Mariënstede vzw, een dienstverleningscentrum voor volwassenen met een handicap. Mariënstede hielp op zijn beurt twee soortgelijke kleine kurkateliers voor gehandicapten opstarten (Centrum Heuvelheem in Wannegem-Lede en Monnikenheide in Zoersel).
In 2011 werden de activiteiten van het Waalse ‘Le Petit Liège’ overgenomen door het sociale economiebedrijf De Vlaspit uit Scherpenheuvel. De Vlaspit erfde het inzamel- en afzetnetwerk van de vzw in Wallonië en Brussel en breidde dit netwerk uit met tal van inzamelpunten in Vlaanderen.
Met De Vlaspit kwam er een professionalisering van de inzameling, de productie en de commercialisering van het eindproduct. Onder impuls van De Vlaspit kwam een nieuwe uitwisseling en samenwerking tussen bestaande en nieuwe productiecentra op gang, wat resulteert in een groeiend 'netwerk kurkrecyclage', met een verscheidenheid aan partners: Monnikenheide, Katrinahof, Oostrem, vele Kringwinkels,....
Ondertussen bestaan er meer dan 900 inzamelpunten voor kurk in België en in het buitenland. Er is ook een groeiende afzetmarkt voor het ‘hoogwaardig’ product Recycork.
Kurkrecyclage ontstond vanuit het idee van ‘urban mining’ en ‘cradle to cradle’. We constateren dat er zeer veel grondstoffen in omloop zijn die meestal op de afvalberg terecht komen. Deze grondstoffen wensen we te recycleren tot nieuwe producten.
Kurk is een hoogwaardig natuurlijk materiaal dat meestal na éénmalig gebruik, bv. als wijnstop, bij het restafval belandt. Jammer, want het is een duurzaam materiaal met uitzonderlijke eigenschappen. Bovendien kan kurk slechts één maal om de 10 jaar geoogst worden. De toenemende vraag naar kurk resulteert in een overexploitatie van de mediterrane kurkeikbossen, met verzwakking en verzieking van het bosbestand tot gevolg.
Het recycleren van wijnkurken tot kurkisolatiekorrels vraagt weinig energieverbruik. Het tweede leven van kurk als isolatiemateriaal is gericht op het beperken van energieverbruik voor gebouwenverwarming. Bovendien heeft kurk een zeer lange levensduur: logisch dus om te kiezen voor kurk.
Afgedankte kurk recycleren, komt het milieu ten goede, maar biedt ook kansen op tewerkstelling en integratie voor mensen met beperkingen via een zinvolle economische activiteit.
